Home Over de auteur Lijst van prijswinnaars
Nederlandse en Vlaamse kinderen zijn gelukkige kinderen. Er bestaat in Nederland en Vlaanderen een paradijs van kinder- en jeugdboeken, waarvoor schrijvers, illustratoren en uitgevers kosten noch moeite sparen.
De jury van de Woutertje Pieterse Prijs 2003 mocht zich een tijdlang in dat paradijs wanen als Het Uitverkozen Kind dat het overzicht heeft van de 127 jeugd- en kinderboeken die dit jaar ingezonden werden. De zorgvuldigheid waarmee wij tijdens de vergaderingen de meegebrachte, favoriete exemplaren bespraken, zou je kunnen opvatten als een hulde aan de uitgevers uit Nederland en Vlaanderen.
Natuurlijk verborg soms veel geblaat weinig wol en gingen kleurrijke platen en bijzondere vormgeving ten opzichte van de inhoud een enkele keer ten onder aan pretentie. Maar met kritisch oog het veld overziend, mogen we ons Het Uitverkoren Kind noemen.
Zoals de traditie bij de uitreiking van de Woutertje Pieterse Prijs voorschrijft, mag de winnaar - en u - pas ná het straks ten gehore gebrachte ‘Roverslied’ in katzwijm vallen, zoals gebeurde ten huize van Multatuli’s juffrouw Laps. Eerst geven we u enkele constateringen ter overweging.
Wat opviel is dat in de wereld van het kinder- en jeugdboek de illustratie ongekroonde koning is. Daar geen foto’s en computergestuurde beelden. Niet zonder reden viel in Bologna eerst de Vlaamse en in 2001 de Nederlandse illustratoren de eretitel ‘Guest of Honour’ ten deel van de Fiera del Libro per Ragazzi, de jaarlijkse internationale kinderboekenbeurs in Bologna. Ook uit het feit dat op de ‘Salon du Livre’ te Parijs, waar dit voorjaar het Nederlandstalige boek centraal staat, een belangrijke plaats is ingeruimd voor Vlaamse en Nederlandse illustratoren van kinder- en jeugdboeken, blijkt die internationale erkenning.
De illustraties in Vlaamse prentenboeken steken de Nederlandse moeiteloos naar de kroon. De omslagen, de illustraties, maar ook de schutbladen en belettering zijn van hoge kwaliteit. In vijf boeken kwam de jury tekeningen van Klaas Verplancke tegen.
Zijn illustraties in onder andere Jannemaan en Langejan, Het huis in het
midden van de straat en Heksje Paddenwratje bewijzen hoe rijk en
divers zijn palet is. Ze ondersteunen niet alleen het verhaal, maar maken er ook
op vanzelfsprekende wijze deel van uit.
In het beste geval zijn tekst en beeld onlosmakelijk
verbonden, zoals in het prachtige Vader en Dochter
van Michaël Dudok de Wit.
Jarenlang was in de wereld van het kinder- en
jeugdboek het informatieve boek een ondergeschoven kindje. Wijzelf moesten het,
bij wijze van spreken, nog steeds doen met de jeugdencyclopedie Ik weet
het, die we met de
plaatjes bij pakjes Blue Band bijeen spaarden. Des te verdienstelijker is het
initiatief van uitgevers als Lemniscaat, Ploegsma en Querido die Nederlandse
auteurs sinds een aantal jaren opdrachten geven een onderwerp volledig uit de
doeken te doen. We beperken ons tot 
het noemen van
Frankrijk van Pauline Michgelsen en Sieb Posthuma uit
de iQ-reeks van Querido en het onverbeterlijk mooi uitgegeven 
Het woordenboek van Vos en
Haas van Sylvia Vanden Heede en Thé Tjong-Khing van uitgever Lannoo, waarin
het beste van tekst en beeld dankzij een voorbeeldige Vlaams-Nederlandse
samenwerking aan bod komt. We durven gerust te stellen dat het Nederlandstalige
informatieve boek internationaal ver voorop loopt.
Nog een opmerkelijk fenomeen is dat we ons konden buigen over prentenboeken die verschenen ter gelegenheid van een historisch/culturele gebeurtenis. Dat de stad Brugge naar aanleiding van ‘Brugge, culturele hoofdstad’ vorig jaar de uitgave van vier mooie prentenboeken stimuleerde, vraagt om navolging door de Nederlandse stedelijke overheid, die het echter, vrezen we – om Multatuli te citeren – waarschijnlijk ‘zoo drok’ heeft met gewichtiger zaken dat zij ‘zelfs aan den generaal van financien eene audientie had moeten weigeren...’.
Het verleden is altijd aanwezig in het aanbod van kinder- en
jeugdboeken van een
jaar. Een bijzonder boek in het genre mag
Wolfsroedel van Floortje Zwigtman worden genoemd. Zij is een geëngageerd
schrijfster die zich niet laat verleiden tot een nationale verleden tijd maar
aan de slag ging met wat er buiten de grenzen in verleden en heden gebeurt, in
dit geval op de Balkan. Wolfsroedel beschrijft, ook al speelt het boek
zich af in lang voorbije tijden, de actualiteit van het conflict van
jongerenbendes tussen geweld en macht enerzijds, verzoening en evenwicht aan de
andere kant; het conflict ook tussen ‘eigen’ en ‘anders’. Wolfsroedel
vonden we het spannendste boek dat we lazen.
Dan komen we nu toe aan het in katzwijm vallen: het bekendmaken van de winnaar van de Woutertje Pietserse Prijs 2003! Wacht u alstublieft even met onderuitgaan tot na het Roverslied.
Vele jongens- en meisjesfiguren die hun stem in een boek lieten horen, zullen ons bijblijven. Of ze nu Keizer of Lientje heetten. Maar wie er met kop en schouders bovenuit stak, was een mensenkind op de moeilijke grens tussen werkelijkheid en idealisme. Het figuurtje neemt de dagelijkse gang van zaken ernstig en kritisch waar, het is bezig met het moeilijkste wat er is: leren leven.
Het is een meisje dat we al jarenlang kennen. Ze is
kritisch, maar niet eenzaam – even lief als onafhankelijk. Dankzij de eenvoud en
helderheid van de taal van de schrijver, dankzij zijn volledige overgave aan de
overwegingen van zijn personage, dankzij zijn voortreffelijke balans tussen
actuele problemen en die van haarzelf, hebben wij deze winnares unaniem in het
hart gesloten. Ze staat op het punt de kindertijd te verlaten en het diepe van
de pubertijd in te springen. Het laatste hoofdstuk van het winnende boek van de
Woutertje Pieterse Prijs 2003 bestaat uit niet meer dan de hoofdstuktitel:
‘elfde hoofdstuk. over dat ik nu dertien
ben’ en één zin: ‘Ik ben nu dertien.’
De winnares is Polleke. De winnaar van de Woutertje Pieterse Prijs 2003 is Guus Kuijer met Ik ben Polleke hoor!
Jury Woutertje Pietserse Prijs 2003Anton Korteweg, voorzitter |